verschuivingen

Aan het lezen:

Ouder worden als ervaring
Filosofie van het late leven
van Suzanne Biewinga

Luisteren

Interview met Anna Enquist
in podcast Het Uur van de NRC

Tiptoeing

omdat ik krimp
krimpt de wereld met me mee
ik word langzaam
transparant

op het kleine stukje weg
dat ik voorzichtig beloop
in het uur dat ik nog over heb
botsen mensen tegen mij aan

ik heb nooit willen leren om
niet gezien te worden
dit is de eerste keer in het leven
dat ik oud word

en de laatste

Gedicht IJda Smits
ongepubliceerd

Terwijl ik aan het lezen en schrijven ben over de toestanden in de wereld en daar bij stagneer omdat ik denk dat ik misschien te oud ben om daar over te oordelen en dat iedereen die er over schrijft dat beter kan dan ik, gebeurt er iets waardoor ik plotseling een adrenaline stoot krijg. De dingen vallen op hun plek. Ik wist het wel maar toch ook niet. Ik moet gewoon doorwerken, hoe dan ook en ik pak mijn wol uit de doos en experimenteer wat met een, dacht ik, mislukt stukje ruwe wol dat ik in fenegriek geverfd heb.
Als er door de buitenwereld maar genoeg dingen gezegd en ongezegd gecommuniceerd worden ga je je oud voelen en stagneert je scherpe geest als vanzelf en ervaar je een vorm van ongelukkig zijn die je niet begrijpt.

Uit: Ouder worden als ervaring:

-Omdat ouderen weinig worden afgebeeld in de media en ageistische afbeeldingen hen niet als persoon laten zien, wordt hun gelaat uitgewist en geschonden.
Door de vooroordelen over ouder worden, worden ouderen als de ander gezien en ontmenselijkt.-

En mijn persoonlijke mening en gevoel is dat dit naar vrouwen meer gebeurt dan naar mannen. Vrouwen worden altijd op uiterlijk beoordeeld. Dat uiterlijk verandert en wordt niet mooi gevonden. En ook op vruchtbaarheid, want ageisme begint voor vrouwen vroeger dan voor mannen. De meesten dan want ik wil niet generaliseren.

Terwijl de wol onder mijn viltmachine doorglijdt en met talloze gaatjes in de klit gebracht wordt, glijden mijn gedachten van het boek ‘Ouder worden als ervaring’ naar het interview met Anna Enquist in de podcast het Uur, waarin ze vertelt dat het ouder worden met zich meebrengt dat je weggeschoven wordt, uitgeschakeld, terwijl dat helemaal niet nodig is omdat je nog genoeg kennis en kunde hebt om nog mee te kunnen doen.
Daar heb ik ervaring in, denk ik. Ik kon het niet duiden maar opmerkingen als ‘oh wat goed op jouw leeftijd, dat je dat nog kan, goh wat kun je met jou nog leuk praten, werden steeds veelvuldiger tegen me gezegd. Ik voelde me er niet lekker onder, want ik zeg toch ook niet tegen jongere mensen ‘Oh wat goed op jouw leeftijd, dat je dat al kan, oh dat je al zo leuk met mij kunt praten.’ Ik ga er gewoon van uit dat degene met wie ik in gesprek ben kan wat ik ook kan. Het ouder worden heeft me niet gelijk van mijn verstand beroofd.

Er is een event waar ik uitgeschoven dreigde te worden met de reden dat ik er vorig jaar al aan mee gedaan heb. ‘Plausibel', denkt mijn redelijke zelf en ik trok me terug van het gebeuren. Maar nu zie ik dat er wel mensen van vorig jaar mee doen.

Tegen mij liegen vind ik onacceptabel.

Ik bewoog mij altijd onbekommerd tussen mensen tot daar vorig jaar verandering in kwam. Mede daarom heb ik de beslissing genomen om mij niet meer onder mensen jonger dan 50 te begeven, niet meer deel te nemen aan evenementen en ook mijn kennis over alternatieve fotografie en textielbewerking niet meer te delen met hen. Want delen moet wederzijds zijn en niet nemen en niets teruggeven. Dit voornemen en het begrip van wat er gebeurt geven mij in ieder geval vrijheid in mijn hoofd. Of ik me er aan houd is een tweede want soms kom ik een aardig jong mens tegen waar ik graag iets mee deel.

Terwijl de wol onder mijn viltmachine doorglijdt om in de klit gebracht te worden, probeer ik mijn gedachten te ontklitten en mijn boosheid als een goede stoicijn te laten afvloeien.
Ook oude mensen kunnen nog boos worden en dat is geen teken van beginnende dementie, wel van onmacht omdat je tegen een dikke glasplaat praat.

Al denkende belandt mijn wollen lapje, geverfd met fenegriek onder de free motion embroidery machine voor de finishing touch.
En vind ik moed en kracht door deze jonge anarca-feministische chanteuse:

Op de site van Amnesty International lees ik het volgende: Ageism gaat over stereotypes, vooroordelen en discriminatie die te maken hebben met je leeftijd. Ouderen ervaren de pijnlijke gevolgen ervan. Wereldwijd is ageism de basis van veel schendingen van mensenrechten. Amnesty International documenteerde schendingen in binnen- en buitenland.
De internationale mensenrechten beschermen momenteel niet duidelijk tegen ageism. Sterker nog: de maatschappij vergeet vaak de bijzondere noden van ouderen om volop hun mensenrechten te laten gelden. Er is geen internationaal verdrag dat overheden verplicht om daarvoor aparte inspanningen te doen.
Amnesty International pleit samen met veel andere organisaties voor een ouderenrechtenverdrag. Dat kan oudere mensen beschermen tegen ageism, en andere gebreken in het internationaal recht opvullen.
STEREOTYPES, VOOROORDELEN EN DISCRIMINATIE
Ageism verschijnt in verschillende gedaantes: in stereotypes (hoe we denken), in vooroordelen (hoe we voelen) en in discriminatie (hoe we handelen) op basis van leeftijd. Het verkleurt het beeld dat we van ouderen hebben: ze zouden allemaal kwetsbaar, passief en zorgbehoevend zijn. Laat staan dat ze nog interesse hebben om te werken of om nog veel met hun leven te doen.